Σάντιτον, το τελευταίο και ανολοκλήρωτο μυθιστόρημα της Τζέην Ώστεν.

Φανατική με την Τζέην Ώστεν δεν μπορούσα να μην διαβάσω το Σάντιτον, το τελευταίο, ανολοκλήρωτο, μυθιστόρημά της Αγγλίδας συγγραφέως που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κοβάλτιο.

Τελειώνοντας την Περηφάνια και Προκατάληψη είχα μόλις εθιστεί στην Τζέην Ώστεν. Έπαιρνα απανωτά το ένα βιβλίο της μετά το άλλο ώσπου έφτασε μια μέρα που δεν υπήρχαν άλλα βιβλία της για να διαβάσω. Τι λυπηρό… Και ήρθε το Σάντιτον! Τι υπέροχη μέρα ξημέρωσε όταν έφτασε στα χέρια μου αυτό το βιβλίο… Άλλο ένα αγαπημένο βιβλίο από τα χεράκια της αγαπημένης μου συγγραφέως…

Όπως όλα τα μυθιστορήματα της Ώστεν, το Σάντιτον ξεκινάει να μας παρουσιάσει την ιστορία της Σάρλοτ Χέιγουντ η οποία είχε την τύχη να ακολουθήσει τον κ. και την κα. Πάρκερ στο Σάντιτον, μια αναπτυσσόμενη λουτρόπολη. Οι λουτροπόλεις είχαν γίνει πολύ της μόδας στην εποχή της Ώστεν(αρχές 19ου αιώνα) και έτσι ο κ. Πάρκερ είχε πάρει την απόφαση να μετατρέψει το μικρό παραθαλάσσιο Σάντιτον σε μια υπέροχη λουτρόπολη όπου εκατοντάδες-να μην πω χιλιάδες, σύμφωνα με τις δικές του επιδιώξεις-τουρίστες θα παραθέριζαν εκεί απολαμβάνοντας τη θάλασσα. Εκεί βρέθηκε λοιπόν η καλή μας Σάρλοτ να κάνει παρέα με την οικογένεια των Πάρκερ και των Ντέναμ και να κάνει περιπάτους στην παραλία απολαμβάνοντας την θαλασσινή αύρα. Μέχρι εκεί ξέρουμε. Το μυθιστόρημα, όπως προείπα, είναι ανολοκλήρωτο οπότε δεν προλαβαίνουμε να μάθουμε πολλά ούτε για την ηρωίδα μας ούτε για την ιστορία που θα εξελίσσονταν γύρω από το πρόσωπό της. Η Ώστεν δεν κατάφερε να το ολοκληρώσει εξ’ αιτίας της έξαρσης της αρρώστιας που τελεικά την πήρε από τη ζωή. Ξεκίνησε να το γράφει τον Ιανουάριο του 1817, με τίτλο Τα αδέρφια και τις τελευταίες αράδες τις έγραψε στις 18 Μαρτίου του 1817-από εκεί και πέρα η κατάσταση της υγείας της δεν της επέτρεπε ούτε να καθήσει σε καρέκλα. Πέθανε στις 18 Ιουνιού από την Νόσο του Άντισον ή από λέμφωνα Χότζκιν-οι επικρατέστερες αναδρομικές διαγνώσεις για την ασθένειά της- αφήνωντας ανολοκλήρωτο το τελευταίο της έργο.

Το Σάντιτον έμεινε σε χειρόγραφο μέχρι το 1925 οπότε και εκδόθηκε για πρώτη φορά από τις πανεπιστημιακές εκδόσεις της Οξφόρδης. Έφτασε στην Ελλάδα το 2017, μετά από 92 χρόνια παρουσίας στο εξωτερικό.

Στο Σάντιτον συναντάμε την Ώστεν που αγαπήσαμε… Αυτό θα το καταλάβει μόνο κάποιος που αγαπά την Ώστεν όπως εγώ. Όπως είπα, το πρώτο βιβλίο της συγγραφέως που διάβασα ήταν το Περηφάνια και Προκατάληψη-είναι και το πιο γνωστό. Ακολούθησαν το Πειθώ, το Λογική κι ευαισθησία, το Έμμα, το Μάνσφηλντ Παρκ και το Αββαείο του Νορθάνγκερ. Διαβάζοντας με αυτήν την σειρά τα βιβλία μου δόθηκε η ευκαιρία να παρατηρήσω πως τα βιβλία Πειθώ και Μάνσφηλντ Παρκ ήταν πιο μελαγχολικά από τα άλλα. Γενικά, η Ώστεν χρησιμοποιεί ανάλαφρο τρόπο γραφής, κάτι που δεν συνάντησα σε αυτά τα δύο βιβλία. Η Πειθώ θα μπορούσε να δικαιολογηθεί μιας και είναι το τελευταίο ολοκληρωμένο έργο της, οπότε τα χρόνια μπορεί να είχαν “βαρύνει” την συγγραφέα. Κι όμως, λάθος! Στο Σάντιτον-βιβλίο που έγραφε ενώ ήταν βαριά άρρωστη- επέστρεψε σ’ αυτόν τον ανάλαφρο τρόπο γραφής και η σπιρτάδα ήταν ολοφάνερη μέσα στο κείμενο. Η δε καυστικότητα-για την οποία έχει γίνει γνωστή η Ώστεν-θεωρώ ότι βρίσκεται στο απόγειό της σε αυτό το βιβλίο.

Το Σάντιτον είναι η τελευταία λογοτεχνική πνοή της Τζέην Ώστεν. Το νιώθεις αυτό όσο διαβάζεις το βιβλίο. Καταρχάς, δεν είναι επεξεργασμένο· δεν πρόλαβε να το περιποιηθεί ιδιαίτερα και να το φέρει στα μέτρα της και αυτό το κάνει ακόμη πιο αυθεντικό. Μέσα από τις λέξεις της βλέπουμε την Ώστεν πιο αποκαλυπτικά και γινόμαστε μέρος των τελευταίων ημερών της. Αυτό το βιβλίο γράφτηκε λίγες μέρες πριν η Ώστεν παραδοθεί στην αρρώστια της και παρ’ όλο που δεν φαίνεται κάτι τέτοιο μέσα από τις λέξεις της, δεν μπορείς να προσπεράσεις αυτήν την γνώση η οποία σε γεμίζει συγκίνηση.

---

Υπόθεση από το οπισθόφυλλο:

Το “Σάντιτον” (1817) είναι το τελευταίο μυθιστόρημα της Τζέιν Ώστιν. Η αποδυναμωμένη υγεία της Αγγλίδας συγγραφέως και ο θάνατός της, στις 18 Ιουνίου του ίδιου έτους, κληροδοτούν στην παγκόσμια λογοτεχνία δώδεκα κεφάλαια από το πιο ώριμο έργο της.
Κανείς δεν γνωρίζει αν η Σάρλοτ Χέιγουντ και ο Σίντνεϊ Πάρκερ (Σάντιτον) θα κατάφερναν να «κλέψουν τη δόξα» από την Ελίζαμπεθ Μπένετ και τον κ. Ντάρσι – το ζευγάρι των πρωταγωνιστών στο “Περηφάνια και προκατάληψη”. Βέβαιο, όμως, είναι πως στις σελίδες αυτού του μυθιστορήματος η Ώστιν ασκεί ενδελεχή κριτική στην ηθική φιλοσοφία του φύλου, αντικρίζοντας από τα παράθυρά της έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Το “Σάντιτον” αποτελεί την οριστική λογοτεχνική πνοή της Ώστιν και ένα ακατέργαστο διαμάντι για κάθε αναγνώστη.

Περιεχόμενα:

Σάντιτον
ΕΠΙΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΩΜΑ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ – Λαμπριάνα Οικονόμου
Τα παράθυρα στο Σάντιτον· ή, Παρωδία και στύση
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Τζέιν Ώστιν

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κοβάλτιο