Η Octavia E. Butler είναι μια πολύ γνωστή και αγαπητή Αμερικανίδα συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας, την οποία όμως εγώ ανακάλυψα μόλις πρόσφατα μέσω του βιβλίου της Kindred (γραμμένο το 1979), το οποίο μου τράβηξε το ενδιαφέρον. Παραλίγο μάλιστα να το πάρω στα αγγλικά αλλά ευτυχώς πρόλαβα και πληροφορήθηκα για την ελληνική μετάφραση!
Εξ αίματος λοιπόν.
Βρισκόμαστε στο 1976, η Ντέινα είναι μια νεαρή Αφροαμερικανή συγγραφέας η οποία, μαζί με τον επίσης συγγραφέα σύζυγό της, Κέβιν, έχουν μόλις μετακομίσει στο καινούριο τους σπίτι. Εκεί που ξεπακετάρουν και βάζουν τα βιβλία τους στην βιβλιοθήκη η Ντέινα αισθάνεται μια ζάλη και όταν συνέρχεται το δωμάτιο έχει εξαφανιστεί και πλέον βρίσκεται ανάμεσα σε δέντρα, δίπλα σε ένα ποτάμι. Στο ποτάμι πνίγεται ένα μικρό παιδί και παρά την ταραχή της βουτάει να το σώσει, μα βγαίνοντας την περιμένουν οι γονείς του παιδιού, η τρομαγμένη μητέρα του και ο πατέρας του με μια καραμπίνα να τη σημαδεύει. Κι εκείνη τη στιγμή η Ντέινα επιστρέφει πίσω στο σπίτι της. Το παιδί το έλεγαν Ρούφους και αυτή ήταν η πρώτη αλλά όχι η τελευταία φορά που θα την καλούσε κοντά του.
Πριν πω οτιδήποτε άλλο θα ήθελα να παραθέσω αυτό το μικρό κειμενάκι που υπάρχει στο οπισθόφυλλο και το θεώρησα σημαντικό:
Η Οκτάβια Μπάτλερ έχει πει ότι εν μέρει οφείλει την έμπνευσή της στη μητέρα της, που δούλευε σ’ όλη της τη ζωή σαν υπηρέτρια. Θυμάμαι να της λέω, “Δεν θα κάνω ποτέ αυτό που κάνεις, είναι απαίσιο”…
Κράτησα το σιωπηλό, πληγωμένο βλέμμα της για χρόνια μέσα μου μέχρι να το κατανοήσω. Δεν χρειάστηκε ν’ αφήσω το σχολείο στα δέκα μου, είχα πάντα ένα πιάτο φαΐ και μια στέγη πάνω απ’ το κεφάλι μου επειδή η μητέρα μου ήταν πρόθυμη να κάνει δουλειές του ποδαριού και να δέχεται την ταπείνωση. Άνθρωποι σαν τη μητέρα μου δεν ήταν δειλοί ή φοβισμένοι, ήταν ήρωες. Αυτό θέλησα να δείξω με το “Εξ αίματος”, με έναν τρόπο που δεν μπορεί να το κάνει η ιστορία των μαύρων”.
Νομίζω περίμενα να διαβάσω κάτι άλλο. Είχα διαβάσει κάποιες αόριστες κριτικές και δεν ασχολήθηκα τόσο με το τι πραγματικά πραγματεύεται και οι προσδοκίες μου είχαν σχηματιστεί αναλόγως. Και αποδείχθηκε ότι ήταν κάτι άλλο και σχεδόν με εξέπληξε, πολύ ευχάριστα.
Η Ντέινα, μια σύγχρονη και δυναμική μαύρη γυναίκα, ταξιδεύει πίσω στο χρόνο (και στο χώρο) σε μια από τις χειρότερες περιόδους που θα μπορούσε να βρεθεί, στον εχθρικό Νότο της δεκαετίας του 1810 με 1820s και από ελεύθερη καταλήγει σκλάβα στην φυτεία της οικογένειας του Ρούφους.
Πέρα από το ταξίδι στο χρόνο δεν υπάρχει κάποιο άλλο στοιχείο φαντασίας. Και ακόμη κι αυτό δεν ξέρουμε ούτε πώς γίνεται αλλά ούτε και μας ενδιαφέρει εν τέλει καθώς δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Η συγγραφέας το χρησιμοποιεί για να μιλήσει για το πώς μια (ελεύθερη και μαύρη) γυναίκα του σήμερα αντιδράει σε ένα επικίνδυνο γι’ αυτή παρελθόν. Τι θα συνέβαινε αν ήταν αναγκασμένη να επιβιώσει σε ένα τέτοιο μέρος, με ανθρώπους που την θεωρούν κατώτερη, που με την παραμικρή λάθος κουβέντα κινδυνεύει να την μαστιγώσουν, να την πουλήσουν ή κάτι ακόμη χειρότερο. Είναι αναγκασμένη να παρακολουθεί όλη την απάνθρωπη αντιμετώπιση των ιδιοκτητών προς τους σκλάβους, όλη την βία στην οποία δεν μπορούν να αντιδράσουν, πράγματα που για την Ντέινα μέχρι εκείνη την στιγμή ήταν βιβλία ιστορίας και ταινίες στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.
«Η ευκολία είναι τρομακτική. Τώρα καταλαβαίνω γιατί», είπα.
«Τι;»
«Η ευκολία. Εμείς, τα παιδία… Δεν μπορούσα να διανοηθώ πόσο εύκολο είναι να σε μάθουν να αποδέχεσαι τη δουλεία».
Η γραφή της Butler είχε κάτι που σε κρατούσε, δεν θα την έλεγα ακριβώς κλειστοφοβική, αλλά ορισμένες φορές σε έκανε να νιώθεις άβολα και σε έβαζε σε σκέψεις. Δεν ωραιοποιεί καταστάσεις, δημιουργούνταν έντονες εικόνες μες στο κεφάλι μου, σκληρό βιβλίο και τρομακτικό με τον τρόπο του, κυρίως γιατί ήταν τόσο ρεαλιστικό. Από τα βιβλία που πιστεύω θα μείνουν για καιρό μέσα μου, πολύ δυνατό!
Από όλες τις εκδόσεις που έχω δει, το εξώφυλλο της ελληνικής έκδοσης μου φαίνεται το πιο ταιριαστό!
Κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αίολος σε μετάφραση Γιώργου Μπαρουξή.
Από το οπισθόφυλλο:
Το 1976 η Ντέινα έχει μόλις κλείσει τα είκοσι έξι της και με τον Κέβιν, τον άντρα της, μετακομίζουν στο καινούργιο τους σπίτι, στο Λος Άντζελες. Ξαφνικά κι ενώ τακτοποιούν τα βιβλία τους, η Ντέινα χάνει τις αισθήσεις της. Όταν συνέρχεται, βρίσκεται στην άκρη ενός πυκνού δάσους και αμέσως αντιλαμβάνεται ότι στο ποτάμι που βρίσκεται δίπλα της πνίγεται ένα μικρό παιδί. Δίχως δεύτερη σκέψη βουτάει στο νερό και το σώζει, αλλά βγαίνοντας την περιμένει στην όχθη ένας άνδρας που τη σημαδεύει με το όπλο του. Κι ενώ κινδυνεύει η ζωή της, βρίσκεται και πάλι πίσω στο διαμέρισμά της, μουσκεμένη ως το κόκαλο. Μόλις έχει βιώσει την τρομακτικότερη εμπειρία της ζωής της, αλλά τότε δεν ήξερε ότι αυτό θα της συνέβαινε ξανά και ξανά…
Για την συγγραφέα:
H συγγραφέας Οκτάβια Ε. Μπάτλερ γεννήθηκε το 1947 στην Πασαντίνα της Καλιφόρνιας. Ορφανή από πατέρα, μεγάλωσε με τη μητέρα της. Ήταν δυσλεκτική και εσωστρεφής ως παιδί. Ξεκίνησε να γράφει ιστορίες από δέκα ετών αποφασισμένη να γίνει συγγραφέας. Η Μπάτλερ μαθήτευσε δίπλα στον σπουδαίο συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Χάρλαν Έλισον, ο οποίος πρώτος ξεχώρισε το συγγραφικό της ταλέντο και την ενθάρρυνε να συνεχίσει.
Το 1976 εκδίδεται το πρώτο της μυθιστόρημα, Patternmaster, με το oποίο εγκαινιάζει τη σειρά μυθιστορημάτων Patternist. Το Εξ αίματος (Kindred, 1979), το μοναδικό της έργο που δεν ανήκει στη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας, συνδυάζει το ιστορικό μυθιστόρημα και το φανταστικό στοιχείο με μοναδικό τρόπο. Παραμένει δημοφιλές και σήμερα διδάσκεται σε κολέγια και πανεπιστήμια. Στη δεκαετία του ’80 εξέδωσε την τριλογία επιστημονικής φαντασίας Xenogenesis και συνέχισε στη δεκαετία του ’90 με τη δυστοπική σειρά Earthseed, που σημείωσε εμπορική επιτυχία πολλά χρόνια μετά (λίστα ευπώλητων New York Times για το 2020)
λόγω του προφητικού χαρακτήρα της.
Η Οκτάβια Ε. Μπάτλερ υπήρξε πρωτοπόρος, τόσο ως γυναίκα αφροαμερικανή, στον ανδροκρατούμενο τότε χώρο της επιστημονικής φαντασίας, όσο λόγω των θεμάτων που προσέγγισε μέσω των βιβλίων της όπως το φύλο, η φυλετική καταγωγή, η εξουσία. Η Μπάτλερ προσέγγισε κριτικά τα ιεραρχικά μοντέλα σκέψης που για αυτήν αποτελούν τη ρίζα κάθε μορφής ρατσισμού, σεξισμού, εθνικισμού ή ταξικών διακρίσεων.
Πήρε πολλές διακρίσεις για το έργο της, μεταξύ των οποίων και τα σημαντικά βραβεία Hugo και Nebula, το δε 1995 έλαβε την υποτροφία του ιδρύματος MacArthur, που για πρώτη φορά απονεμήθηκε σε συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της η Μπάτλερ αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας κι έτσι κατάφερε να ολοκληρώσει μόνο ένα, το τελευταίο της, μυθιστόρημα (Fledgling, 2005).
Πέθανε το 2006, μόλις 58 ετών, στην κατοικία της στο Σιάτλ.
LovArt's Corner 